WARĘŻ

Autor: Artur Ziaja


NieznanaUkraina.pl / Artykuły, Miejscowości / WARĘŻ


streszczenie STRESZCZENIE

Położenie miasta Waręż. Kilkanaście kilometrów na północny – zachód od Sokala, w bujnych bezkresnych łąkach polsko – ukraińskiego pogranicza skryła się osada o jakże egzotycznej i pobudzającej wyobraźnie nazwie: Waręż. Leży ona dosłownie na granicy. Do sąsiedniego, znajdującego się już po polskiej stronie kordonu granicznego Oszczowa, jest bliżej niż o przysłowiowy rzut kamieniem. Do drogi […] warez widok na popijarski kosciol sw. marka

Jeżeli szukasz czegoś podobnego, sprawdź POWIĄZANE WPISY na końcu tego artykułu.

KATEGORIA ARTYKUŁU: Artykuły, Miejscowości 27 października, 2013, 22:14

warez widok na popijarski kosciol sw. markaPołożenie miasta Waręż.

Kilkanaście kilometrów na północny – zachód od Sokala, w bujnych bezkresnych łąkach polsko – ukraińskiego pogranicza skryła się osada o jakże egzotycznej i pobudzającej wyobraźnie nazwie: Waręż. Leży ona dosłownie na granicy. Do sąsiedniego, znajdującego się już po polskiej stronie kordonu granicznego Oszczowa, jest bliżej niż o przysłowiowy rzut kamieniem. Do drogi łączącej Czerwonohrad (dawny Krystynopol) z Włodzimierzem Wołyńskim jakieś 7 kilometrów. Odizolowany od zgiełku cywilizacji Waręż sprawia wrażenie Arkadii, w której zatrzymał się czas. O zapomnianej przez Boga i ludzi wsi nad Warężanką zrobiło się trochę głośniej w 2011 r., kiedy to w ramach idei zbliżania społeczności transgranicznych, awangardowy artysta z Lublina  Jarosław Koziara zrealizował na podwaręskich polach artystyczny projekt, będący przykładem landartu z najwyższej półki (.http://www.landart.lubelskie.pl/artists/view/id/23). Potem znów nad Warężanka zapanował spokój.

Wydarzenia historyczne w Warężu

Jednakże nie zawsze tak bywało. Miał Waręż swoje 5 minut w historii. Założony został w 1538 r. przez Feliksa Oszczowskiego ( w miejscu istniejącej już parafii – która 10 lat wcześniej została odnowiona przez jego krewnego Krystyna z Oszczowa) na mocy przywileju udzielonego przez Zygmunta Starego. Waręż powstał jako miasto. Przy nadaniu osadzie prawa magdeburskiego król ustanowił 3 jarmarki w roku i dzień targowy we wtorek. Z początkiem 17 wieku miasteczko stało się własnością Marka Matczyńskiego, koniuszego koronnego. W 1676 r. zatwierdzono wszystkie pierwotne i uzyskane z biegiem czasu przywileje, prawa i wolności.

Kolegium Pijarów

warez inne ujecie swiatyni

Matczyński, ulubiony towarzysz broni Jana III Sobieskiego, ufundował w 1688 r. Kolegium Pijarów – było to niezawodnie najdonioślejsze wydarzenie w dziejach Waręża. Fundacja z miejsca został obłożona protestem przez reprezentantów Akademii Zamojskiej, którzy powołując się na swój przywilej fundacyjny, stwierdzający, że nikomu nie wolno otwierać szkół publicznych w promieniu 12 mil (mila polska = 7146 metrów) od Zamościa zażądali zamknięcia powstającego konkurencyjnego ośrodka edukacyjno – naukowego. Pijarzy pierwotnie ugięli się pod presją ale później, uzyskawszy wsparcie szlachty na sejmiku w Bełzie, odrzucili „protestację” Zamościa i uzyskali zatwierdzenie fundacji przez Sejm 1690 r.

Początki były skromne. Zaczynano od jednego nauczyciela, Jednakże w 1699 r. były już wykładane przedmioty od infimy (najniższa klasa w której nauczano gramatyki łacińskiej) do retoryki, w 1708 r. doszła zaś filozofia oraz pełny katalog kursów typowych dla kolegium pijarskiego.

Biskup antypatryjski Józef Łaszcz

W 1740 r. tytularny biskup antypatryjski Józef Łaszcz – po wejściu w posiadanie Waręża –  rozpoczął żmudne dzieło wznoszenia gmachu kolegium, które sfinalizował jego spadkobierca, wojewoda ruski Franciszek Salezy Potocki. Przy kolegium powołano do życia konwikt dla ubogiej szlachty. Po zajęciu przez Austrię województwa bełskiego (rozbiory) pijarzy opuścili Waręż. W ramach polityki józefinizmu, kościół kolegialny – w 1784 r. – został przekształcony w świątynię parafialną, natomiast dotychczasowy parafialny zamieniono na cerkiew. Warto nadmienić, iż wśród kadry pedagogicznej kolegium waręskiego był – w jego schyłkowym okresie – Ignacy Zaborowski, autor pierwszych polskich tablic logarytmicznych. Waręski kościół popijarski, fundowany w 1693 r. przez Marka Matczyńskiego, który po śmierci znalazł w jego krypcie swój grób, był imponującym przykładem piękna i rozmachu stylu architektonicznego, który dziś określamy mianem baroku kresowego Była to budowla jednonawowa, zbudowana z cegły, przykryta dwoma wieżami. Na placu przed kościołem znajdowała się bogato ornamentowana kolumna maryjna. Wnętrza kościoła zdobiły wspaniałe freski. Na sklepieniu namalowano monumentalną postać Boga – Ojca, z duchem świętym nad jego głową wyobrażonym jako gołębica. W ołtarzu głównym znajdował się obraz alegoryczny przedstawiający Chrystusa towarzyszącego Św. Markowi – patronowi świątyni –  w chwili śmierci. Obraz w ołtarzu, wespół z freskiem na sklepieniu, tworzył jedną zintegrowaną kompozycję. Obecnie kościół Św. Marka jest w stanie postępującej ruiny ale nawet w takiej kondycji zadziwia ogromem oraz swoistym pięknem i dostojeństwem, stanowiąc dominantę  waręskiego horyzontu. Jego charakterystyczna sylwetka przykuwa wzrok, bez względu na to, z której strony zbliżamy się do Waręża.

Cerkiew – dawny kościół parafialny

Prócz popijarskiej świątyni warto w Warężu zerknąć na tamtejszą cerkiew (dawny kościół parafialny).

warez dawny kosciol parafialny obecnie cerkiew grekokatolicka

Zaglądnąć na polski cmentarz, gdzie jeszcze zachowało się trochę starych nagrobków. Poszukać śladów po żydowskim kirkucie (moje próby zakończyły się niepowodzeniem – jednakże wiadomo jest, iż okopisko istniało, jako że z względu na swój miejski charakter oraz stosunkowo częste jarmarki i dni targowe, w Warężu przez długi okres obecna była liczna wspólnota żydowska).

Powłóczyć się po zielonym, pogranicznym morzu gęstych łąk, okraszonych nastrojowymi stawami, ścielącymi się pomiędzy Warężem (pogranicznicy pomimo funkcjonującej w Warężu „zastawni” nie interweniują) a Uhryniowem – gdzie wkrótce ma powstać nowe przejście graniczne Dołhobyczów – Uhryniów. Wreszcie – lat but not least – nasycić się zgrabnym pięknem wyjątkowo oryginalnej w swym kształcie kapliczki słupowej, stojącej przy wjeździe do Waręża od strony Sokala, z której – niczym z ambony – można także sięgnąć objąć wzrokiem całą waręską Arkadię.

Losy Waręża po 1939r.

Losy Waręża splatały się ściśle z najnowszymi dziejami Polski, nie ma więc potrzeby opisywać szczegółowo ich kolejnych  odsłon. Warto może tylko zaznaczyć, iż w 1939 r. Waręż znalazł się w granicach ZSRR , a po II wojnie światowej – i to jest ciekawostka warta niewątpliwie uwagi – aż do 1951 r. znajdował się w granicach Polski. W tymże roku w ramach oficjalnej wymiany terytoriów („worek bieszczadzki” dla Polski w zamian za węglonośne okolice Czerwonohradu dla ZSRR) został przekazany ZSRR.

 

Autor: Artur Ziaja

 



TAGI ARTYKUŁU

Brag tagów


Komentarze KOMENTARZE DO ARTYKUŁU


DYSKUSJA JUŻ TRWA

DOCENIAMY TWÓJ KOMENTARZ

Andrzej napisał/ła, 18 lutego, 2014 , 17:16

Panie Arturze, odnośnie statusu Waręża w 1939 r. to nie jest prawdą, że po klęsce II RP w 1939 r. Waręż znalazł się w granicach ZSRR!!! Od dnia 26 października 1939 r. do dnia 22 czerwca 1941 r. Waręż był miasteczkiem znajdującym się w granicach tzw. Generalnego Gubernatorstwa, a od dnia 1 sierpnia 1941 r. Waręż znalazł się w Dystrykcie Galicja włączonym do Generalnego Gubernatorstwa.
Powyższe jednoznacznie potwierdzają dokumenty niemieckie, a także mapa będąca załącznikiem do traktatu pomiędzy III Rzeszą a ZSRR z dnia 28 września 1939 r. Sugeruję więc nie powielać błędnych danych z Wikipedii tylko zawsze sprawdzać informacje w dokumentach źródłowych. Nota bene należałoby w Wikipedii skorygować informację, że Waręż od 1939 do 1941 należał do ZSSR bo to nie jest prawda i godzi w pamięć ludzi pochodzących z tych terenów, którzy posiadają niemieckie dokumenty identyfikacyjne jeszcze z 1940 roku. Pozdrawiam serdecznie.

Artur Ziaja napisał/ła, 10 marca, 2014 , 15:23

Bardzo dziękuję za korektę.

Pozdrawiam,

AZ

Artur Ziaja napisał/ła, 10 marca, 2014 , 15:24

Przy okazji, jak w okolicach Waręża przebiegała granica niemiecko – sowiecka?

Andrzej napisał/ła, 29 listopada, 2014 , 20:46

Panie Arturze, w dniu napaści Niemiec na ZSRR w 1941 r. ówczesna granica w okolicy Waręża została wytyczona przez okupantów na północy i wschodzie ok. 15 km od tego miasteczka na rzece Bug, a na południu za Krystynopolem (obecnie: Czerwonograd) przebiegała na rzece Sołokija. Mniej więcej tak, jak przebiegała w okolicy Waręża granica PRL-ZSRR w latach 1945-1951.
Najprostrzym źródłem informacji w tej sprawie niech będzie strona: http://www.starenowemapy.pl natomiast mapę źródłową z tego okresu można zobaczyć na stronach historycznych dotyczących tematu tzw. Generalnego Gubernatorstwa lub umowy pomiędzy III Rzeszą a ZSRR z dnia 28 września 1939 r.

Pozdrawiam serdecznie

PROSIMY WPISAĆ SWÓJ KOMENTARZ

DZIELĄC SIĘ Z NAMI SWOIMI SPOSTRZEŻENIAMI

Napisz komentarz

Masz już konto? Zaloguj się lub Zarejestruj się
Możesz również zostawić komentarz BEZ REJESTRACJI wpisując swoje dane poniżej:

Treść komentarza

Autor*

Email*

Twój email zostanie ukryty!

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.

Informacja o stronie

O Stronie

NieznanaUkraina.pl

Miłośnicy wyjazdów na Ukrainę życzymy
miłego czytania o Ukrainie, zachęcamy do aktywnego komentowania! O stronie

KomentarzeKomentarze

  • Małgorzata napisał w BALNEOLOGICZNY KURORT NIEMIRÓW :
    Mój pra pra pra dziadek urodził się w Niemirowie w 1865 r. Rodzina Jego matki ( Lechańska Rozalia) z tamtąd…
  • Valentina napisał w KRZEMIENIEC : MIASTO RODZINNE JULIUSZA SŁOWACKIEGO :
    Hi, how can I get information about the towns in Kremenets by 1920th? I want to know about m'y roots.…
  • Pan Prozak napisał w SAMBOR :
    Tak. To było kiedyś pięknie miasto! No to co zrobili z domem sokoła w czasie sowieckich to jak byś miałi…
  • Wojciech Zaleszczak napisał w FREDROWSKIE RUDKI I BEŃKOWA WISZNIA :
    Mój dziadek Adam Zaleszczak ur.1919 pochodził z Rudek Fredrowskich. Może ktoś coś?
  • tacjanna napisał w NIEZNANA WIOSKA MAJDAN :
    Księgi są w Archiwum Archidiecezjalnym w Przemyślu, ale trudno dostępne. Są za to dostępne w internecie skany metryk greckokatolickich z…
  • Ania B napisał w NIEZNANA WIOSKA MAJDAN :
    Witaj Marcinie, moja Babcia Helena z domu Pachla, miała siostre Karolinę i z moim dziadkiem Kazimierzem Koziol mieszkali w miejscowości…
  • Ew napisał w MAJDAN : ZIEMIA PZODKÓW :
    Witam, moja babcia nazywała się Józefa Pasiniewicz (z domu Ważna) w Polsce osiedlili się wraz z dziadkiem Stanisławem Pasiniewicz najpierw…


WYSZUKAJ

NA STRONIE




INFORMACJE

Żeby zobaczyć zawartość, należy kliknąć na wybrany rozdział poniżej:
Możesz otrzymywać informację o nowych artykułach na mail:

Zapisz się na nasz newsletter poprzez mail w serwisie FeedBurner


POPULARNE

Artykuły, które przeczytano najwięcej razy
CO MOŻNA PRZEWOZIĆ PRZEZ ... : 162 462
SŁONINA UKRAIŃSKA: SAŁO Z... : 80 863
UKRAIŃSKIE PAPIEROSY I TY... : 76 413
POCIĄGIEM PRZEZ UKRAINĘ: ... : 62 121
SYMBOLE NARODOWE UKRAINY : 61 268
JĘZYK UKRAIŃSKI i ALFABET : 58 328
GRANICA POLSKO-UKRAIŃSKA : 45 339
WYMIANA WALUT NA UKRAINIE : 39 741
ZAKUP BILETÓW KOLEJOWYCH ... : 38 639
PRZED PODRÓŻĄ : 33 497
ŚWIĘTA NA UKRAINIE : 32 636
TELEFONIA KOMÓRKOWA NA UK... : 32 512
ZNANI UKRAIŃCY : 30 629
PODRÓŻ PRZEZ MEDYKĘ : SZE... : 27 944
KRYM : AUTONOMICZNA REPUB... : 27 727

Ranking artykułów





Przejdź do paska narzędzi