SUTKOWCE
Autor: Artur Ziaja
- Brak komentarzy
- Przeczytano: 1 861
NieznanaUkraina.pl / Artykuły, Miejscowości / SUTKOWCE
STRESZCZENIE
Kilka kilometrów za Jarmolińcami, jadąc ruchliwą drogą w kierunku na Chmielnicki (Płoskirów) napotykamy na tablicę informacyjną zachęcającą nas do zboczenia z głównego traktu i obejrzenia w pobliskiej wsi Sutkowe cennego zabytku. Po skręceniu w prawo i ujechaniu 4 kilometrów docieramy do końca osady gdzie usytuowany jest obiekt – cel naszej małej turystycznej eskapady: pokrowska cerkiew […]
Jeżeli szukasz czegoś podobnego, sprawdź POWIĄZANE WPISY na końcu tego artykułu.
KATEGORIA ARTYKUŁU: Artykuły, Miejscowości 2 stycznia, 2013, 23:55
Kilka kilometrów za Jarmolińcami, jadąc ruchliwą drogą w kierunku na Chmielnicki (Płoskirów) napotykamy na tablicę informacyjną zachęcającą nas do zboczenia z głównego traktu i obejrzenia w pobliskiej wsi Sutkowe cennego zabytku. Po skręceniu w prawo i ujechaniu 4 kilometrów docieramy do końca osady gdzie usytuowany jest obiekt – cel naszej małej turystycznej eskapady: pokrowska cerkiew obronna z 15 wieku. Od pierwszego kontaktu wzrokowego, imponuje ona zarówno swoim pięknem jak i solidnością konstrukcji. Rzecz charakterystyczna, że ta druga cecha sutkowskiej świątyni nie wyklucza pierwszej. Często bowiem tak bywa, że duże, solidne i masywne nie jest zarazem estetyczne, że staje się zwaliste, toporne, obłe i rozlazłe w kształtach. Sutkowski chram z całą pewnością nie padł ofiarą tego schematu.
Cerkiew w Sutkowcach : obiekt sakralny i obronny
Cerkiew jest zarazem obiektem sakralnym jak i wyśmienitym przykładem 15 – wiecznego dzieła obronnego, co bynajmniej nie dziwi, gdyż onegdaj – szczególnie na niespokojnych rubieżach – bardzo często tak właśnie bywało. Obiekty sakralne miały charakter obronnych fortalicji, do których mogła się schronić okoliczna ludność na wypadek nagłego najazdu wroga czy też pożogi wojennej. Jeżeli uświadomimy sobie, ze Sutkowce były ulokowane na tzw. kuczmańskim szlaku najazdów tatarskich, charakter defensywno – militarny tego obiektu stanie się tym bardziej zrozumiały. Tytułem dygresji warto nadmienić, że okoliczność, o której mowa powyżej, znalazła swoje odzwierciedlenie na obszarze lingwistycznym w etymologii słowa „kościół” – który to wyraz trafił do polskiej mowy jako bohemizm, mający z kolei swoje źródło w łacińskim „castellum – zamek.
Mówi się, że pierwsze wrażenie jest najistotniejsze. W tym wypadku było ono dosyć jednoznaczne: rzucające się w oczy wyraźne podobieństwo sutkowskiej świątyni do cerkwi obronnej w Posadzie Rybotyckiej w pobliżu Przemyśla, pochodzącej w przybliżeniu z tego samego okresu. Rzecz nie jest jednakże w dominującym schemacie konstrukcji lecz w elementach architektury militarnej obecnych w bryle obydwu obiektów, odległych od siebie o ok. 400 kilometrów.
Cerkiew Sutkowską zbudowano ok. roku 1467, na planie greckiego krzyża, którego ramiona zakończone są murowanymi apsydami, przechodzącymi w swej wierzchniej części w obronne baszty wyposażone w liczne ambrazury i otwory strzelnicze. W 1903 r. podczas rekonstrukcji jedna z apsyd została zwieńczona dzwonnicą nawiązującą do rosyjskiego stylu cerkiewnego, u dołu murowaną w górnej warstwie drewnianą, która w takiej postaci ostała się aż do 2008 r., to jest do czasu ostatniego generalnego remontu konserwacyjnego, w trakcie którego przywrócono także cerkwi jej pierwotny, historyczny wygląd. Prócz usunięcia atypowej dzwonnicy dokonano wówczas – między innymi – całkowitej rekonstrukcji dachu, przykrywając obiekt gontem – w nawiązaniu do oryginalnej konstrukcji.
Cerkiew jest dwukondygnacyjna. Na parterze mieści się cześć świątynna (wystrój cerkiewny jest zachowany, odbywają się w niej nabożeństwa), pierwsze piętro zaś miało charakter sensu stricte obronny, o czym świadczą – między innymi – zachowane do dnia dzisiejszego strzelnice, z których rażono przeciwnika. Centralną osią cerkiewnej bryły jest wysoki stołp skupiający symetrycznie wokół siebie cztery absydy – baszty. Na zewnętrznym licu muru baszt zachowany jest w bardzo dobrym stanie szeroki gzyms z licznymi machikułami – obecnie zaślepionymi. Cerkiew została zbudowana z cegły oraz kamienia wapiennego, wiązanych cementem. Wewnątrz świątyni zachowały się stare dzwony, na jednym z nich znajduje się napis w języku starosłowiańskim. Przy wejściu do cerkwi, po lewej stronie, umieszczona jest znajdująca się w wyśmienitym stanie kamienna płyta nagrobna Jana Sutkowskiego – 15 – wiecznego właściciela wsi.
Ruiny zamku w Sutkowcach
W Sutkowcach dawnymi czasy znajdował się jeszcze jeden godny uwagi obiekt, a mianowicie zamek. Został on wybudowany w pierwszej połowie 15 wieku przez osiadły w Sutkowcach ród biorący swoją nazwę od miejscowości, którego protoplastą był niejaki Chodko – rycerz nagrodzony w 1407 r. przez Władysława Jagiełłę nadaniem ziemskim w okolicach Jarmoliniec. To właśnie jeden z jego potomków osiadł w Sutkowcach i dał początek linii Sutkowskich. W 1567 r. zamek został częściowo zniszczony w rezultacie najazdu czambułu tatarskiego, zaraz potem jednakże przywrócono go do stanu poprzedniego.
W 1623 roku warownię gruntownie przebudował i zmodernizował Aleksander Bałaban, starosta winnicki, uczestnik bitwy pod Cecorą, siostrzeniec hetmana Żółkiewskiego, ożeniony z ostatnią z Sutkowskich: Barbarą Sutkowską. Od końca 18 wieku zaniedbywany zamek ulegał stopniowej dewastacji i zniszczeniu. W chwili obecnej nadal zachowane są jego ruiny, znajdujące się nad głębokim jarem Uszycy. Jedyną zachowaną basztę zamku widać dobrze spod cerkwi położonej na przeciwległym wyniesieniu jaru.
Warto na samym końcu dodać, iż w 18 wieku przez pewien okres czasu właścicielem Sutkowiec był Tadeusz Grabianka (1740 – 1807) – znany wolnomularz, iluminat, mistyk, prekursor polskiego mesjanizmu, który miał jakoby gościć w sutkowskim zamku samego Aleksandro Cagliostro.
TAGI ARTYKUŁU
KOMENTARZE DO ARTYKUŁU
MOŻESZ ZAMIEŚCIĆ PIEWSZY KOMENTARZ
I ROZPOCZĄĆ CIEKAWĄ DYSKUSJĘ
O Stronie
NieznanaUkraina.pl
miłego czytania o Ukrainie, zachęcamy do aktywnego komentowania! O stronie
Komentarze
- Małgorzata napisał w BALNEOLOGICZNY KURORT NIEMIRÓW :
Mój pra pra pra dziadek urodził się w Niemirowie w 1865 r. Rodzina Jego matki ( Lechańska Rozalia) z tamtąd… - Valentina napisał w KRZEMIENIEC : MIASTO RODZINNE JULIUSZA SŁOWACKIEGO :
Hi, how can I get information about the towns in Kremenets by 1920th? I want to know about m'y roots.… - Pan Prozak napisał w SAMBOR :
Tak. To było kiedyś pięknie miasto! No to co zrobili z domem sokoła w czasie sowieckich to jak byś miałi… - Wojciech Zaleszczak napisał w FREDROWSKIE RUDKI I BEŃKOWA WISZNIA :
Mój dziadek Adam Zaleszczak ur.1919 pochodził z Rudek Fredrowskich. Może ktoś coś? - tacjanna napisał w NIEZNANA WIOSKA MAJDAN :
Księgi są w Archiwum Archidiecezjalnym w Przemyślu, ale trudno dostępne. Są za to dostępne w internecie skany metryk greckokatolickich z… - Ania B napisał w NIEZNANA WIOSKA MAJDAN :
Witaj Marcinie, moja Babcia Helena z domu Pachla, miała siostre Karolinę i z moim dziadkiem Kazimierzem Koziol mieszkali w miejscowości… - Ew napisał w MAJDAN : ZIEMIA PZODKÓW :
Witam, moja babcia nazywała się Józefa Pasiniewicz (z domu Ważna) w Polsce osiedlili się wraz z dziadkiem Stanisławem Pasiniewicz najpierw…
WYSZUKAJ
NA STRONIE
INFORMACJE
Zapisz się na nasz newsletter poprzez mail w serwisie FeedBurner
POPULARNE
Artykuły, które przeczytano najwięcej razyCO MOŻNA PRZEWOZIĆ PRZEZ ... : 162 462
SŁONINA UKRAIŃSKA: SAŁO Z... : 80 863
UKRAIŃSKIE PAPIEROSY I TY... : 76 413
POCIĄGIEM PRZEZ UKRAINĘ: ... : 62 121
SYMBOLE NARODOWE UKRAINY : 61 268
JĘZYK UKRAIŃSKI i ALFABET : 58 328
GRANICA POLSKO-UKRAIŃSKA : 45 339
WYMIANA WALUT NA UKRAINIE : 39 741
ZAKUP BILETÓW KOLEJOWYCH ... : 38 639
PRZED PODRÓŻĄ : 33 497
ŚWIĘTA NA UKRAINIE : 32 636
TELEFONIA KOMÓRKOWA NA UK... : 32 512
ZNANI UKRAIŃCY : 30 629
PODRÓŻ PRZEZ MEDYKĘ : SZE... : 27 944
KRYM : AUTONOMICZNA REPUB... : 27 727
Napisz komentarz